Kompleksowa Analiza Rynku Ubezpieczeń Cybernetycznych w Polsce i Unii Europejskiej: Stan Aktualny, Wymogi Regulacyjne i Perspektywy Zrównoważonego Rozwoju

I. Streszczenie Wykonawcze i Kontekst Strategiczny

Rynek ubezpieczeń cybernetycznych w Unii Europejskiej przechodzi transformację, napędzaną przez rosnącą częstotliwość i wyrafinowanie cyberataków oraz rygorystyczne wymogi regulacyjne, takie jak NIS2 i DORA. Ubezpieczenie cybernetyczne, tradycyjnie postrzegane jako narzędzie transferu ryzyka, ewoluuje w kluczowy mechanizm zarządzania ryzykiem, który wymusza na przedsiębiorstwach wdrożenie podstawowej higieny cybernetycznej. Obecny krajobraz charakteryzuje się dynamicznym wzrostem popytu, lecz zrównoważony rozwój rynku jest hamowany przez krytyczną dysproporcję w poziomie ochrony między dużymi korporacjami a sektorem małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz przez fundamentalne wyzwania związane z ryzykiem systemowym i underwritingiem.

A. Kluczowe Wnioski i Tendencje

Dynamiczny wzrost popytu na polisy cybernetyczne w ostatnich latach odzwierciedla uznanie cyberzagrożeń za globalne ryzyko numer jeden dla gospodarki.¹ Analiza wskazuje na kilka dominujących trendów strategicznych:

Luka Ochronna MŚP: Niska penetracja (szacowana na około 15%) w segmencie MŚP stanowi krytyczne zagrożenie dla stabilności jednolitego rynku cyfrowego. Przedsiębiorstwa te są niedoubezpieczone lub nieubezpieczone, mimo że odgrywają kluczową rolę w infrastrukturze krajowej i łańcuchach dostaw.³
Underwriting jako Narzędzie Prewencji: W celu ograniczenia strat, underwriterzy coraz częściej warunkują ochronę wdrożeniem rygorystycznych kontroli technicznych, takich jak uwierzytelnianie wieloskładnikowe (MFA), systemy detekcji i reagowania (EDR) oraz niezmienne kopie zapasowe (immutable backups). Polisa staje się katalizatorem podnoszenia cyberodporności.⁵
Regulacyjny Impuls: Wprowadzenie aktu DORA (Digital Operational Resilience Act) i dyrektywy NIS2 (Network and Information Security Directive 2) drastycznie zwiększa wymogi dotyczące należytej staranności, podnosząc poziom ryzyka odpowiedzialności cywilnej i kar regulacyjnych w kluczowych sektorach gospodarki.⁷
Wyzwania Systemowe: Zrównoważony rozwój rynku jest obciążony problemem ryzyka akumulacji oraz niejasności klauzul (Silent Cyber), czyli nieumyślnego pokrywania ryzyka cybernetycznego w tradycyjnych polisach majątkowych. Władze nadzorcze, w tym EIOPA, aktywnie pracują nad zwiększeniem przejrzystości sformułowań w polisach.⁸

B. Kontekst Globalny i Europejskie Ramy Nadzorcze

Władze na poziomie europejskim uznają ubezpieczenia cybernetyczne za kluczowy element wspierający transformację cyfrową. Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA) aktywnie kształtuje rynek, podkreślając, że zdrowy i odporny rynek cyberubezpieczeń jest niezbędny do funkcjonowania Jednolitego Rynku Cyfrowego.¹⁰ Strategiczne priorytety EIOPA obejmują promowanie dobrych praktyk underwritingu, podnoszenie świadomości zagrożeń, zachęcanie do inwestycji w redukcję ryzyka oraz ułatwianie reakcji i odzyskiwania sprawności po atakach.¹⁰

II. Stan Aktualny Rynku Ubezpieczeń Cybernetycznych (UE i Polska)

A. Dynamika Wzrostu i Prognozy Rynku Globalnego i Europejskiego

Rynek ubezpieczeń cybernetycznych notuje dynamiczny wzrost, odzwierciedlający powszechną cyfryzację i eskalację zagrożeń. Według szacunków Munich Re, globalny rynek osiągnął w 2023 roku wartość 14 miliardów USD.¹² Inne źródła wskazują, że globalna składka przypisana brutto (GWP) dla cyberpokrycia wyniosła 16.66 miliardów USD w 2023 roku.¹³ Prognozy są niezwykle optymistyczne: analitycy Howden Group przewidują, że globalna składka na ubezpieczenia cybernetyczne może przekroczyć 50 miliardów USD do 2030 roku.¹⁴

Kluczowe czynniki napędzające ten wzrost popytu obejmują nasilenie ataków ransomware, których liczba znacznie wzrosła w pierwszej połowie 2023 roku.¹⁴ Inne istotne zagrożenia, które zwiększają zapotrzebowanie na ochronę, to awarie cyfrowego łańcucha dostaw i platform chmurowych, ataki na infrastrukturę krytyczną, naruszenia danych oraz ryzyko ataków sponsorowanych przez państwa (np. szpiegostwo przemysłowe lub destabilizacja polityczna).¹

B. Segmentacja Rynku i Kryzys Penetracjny w MŚP

Mimo dynamicznego rozwoju rynku, widoczna jest głęboka dysproporcja w adopcji ubezpieczeń w Europie. Rynek jest zdominowany przez dużych nabywców, co prowadzi do znaczącej luki ochronnej w segmencie MŚP.

1. Analiza Dysproporcji Europejskich

Analiza segmentacji rynku europejskiego pokazuje, że duże korporacje, które stanowią zaledwie 0.2% wszystkich firm w Unii Europejskiej, odpowiadają za około 50% całkowitej składki na ubezpieczenia cybernetyczne. Jest to segment rażąco nadreprezentowany.⁴ Pozostałe 50% składki przypada na: małe organizacje (~20%), średnie organizacje (~18%) i mikroorganizacje (~12%).⁴ Ogólny wskaźnik penetracji ubezpieczeń wśród MŚP szacowany jest na zaledwie około 15%.⁴ Badania przeprowadzone w kilku europejskich gospodarkach wykazały, że ponad 70% przedsiębiorstw pozostaje nieubezpieczonych, pomimo wysokiej częstotliwości ataków – 49% badanych firm doświadczyło co najmniej jednego ataku w badanym okresie.¹⁵

2. Luka Cyberodporności MŚP

Niski wskaźnik penetracji jest bezpośrednio związany z niższą cyberodpornością MŚP w porównaniu do dużych organizacji. Raporty wskazują, że MŚP uzyskują średnio 65% punktów w 12 kategoriach kontroli cyberbezpieczeństwa, w porównaniu do 80% dużych firm.³ Luka ta objawia się w krytycznych obszarach:

Uwierzytelnianie Wieloskładnikowe (MFA): Tylko 75% MŚP wymaga MFA do zdalnego logowania, w porównaniu do 91% dużych organizacji.³
Testowanie Reagowania na Incydenty: Jedynie 40% MŚP przeprowadza testy planów reagowania na incydenty, podczas gdy w dużych firmach odsetek ten wynosi 61%.³
Szkolenia: Istnieją znaczne różnice branżowe; w sektorze finansowym 85% MŚP wymaga szkoleń z cyberbezpieczeństwa, ale w przemyśle jest to tylko 58%.³

Niski poziom cyberodporności MŚP (brak kluczowych kontroli, takich jak MFA czy testy IR) czyni je ryzykiem o wysokiej ekspozycji. Dla underwriterów oznacza to konieczność nakładania wyższych składek lub całkowitego wykluczania takiego ryzyka z portfela.³ Mechanizm ten utrwala niską penetrację.⁴ Krytycznym aspektem tego zjawiska jest fakt, że MŚP stanowią kluczowe elementy krajowej infrastruktury i łańcuchów dostaw. Ich zbiorowa podatność na zagrożenia może prowadzić do strat finansowych i naruszenia danych w całym ekosystemie, zagrażając stabilności gospodarczej. Zatem, luka w ochronie MŚP jest de facto luką w odporności systemowej dużych organizacji i całego europejskiego rynku.³ Rozwiązanie problemu niedostatecznej ochrony MŚP jest strategicznym priorytetem dla zrównoważonego rozwoju całego rynku ubezpieczeniowego.

Tabela I: Penetracja Rynku Ubezpieczeń Cybernetycznych w UE (Segmentacja)

Segment Firmy (UE)	Udział w Składce (Szacowany)	Wskaźnik Penetracj (Szacowany)
Duże Korporacje (>250 Pracowników)	~50%	Wysoki (Dysproporcjonalnie duży)
MŚP (Średnie, Małe, Mikro)	~50%	~15%
Źródła: ⁴

C. Rynek Polski: Stan i Popyt

W Polsce, podobnie jak w innych krajach UE, cyberataki stanowią realne i rosnące zagrożenie dla podmiotów gospodarczych niezależnie od skali działalności.¹⁶ Historycznie, chociaż polscy przedsiębiorcy zdawali sobie sprawę z istnienia cyberniebezpieczeństw, tylko nieliczni podejmowali działania ukierunkowane na zarządzanie tym ryzykiem poprzez zakup specjalistycznego ubezpieczenia.¹⁶

Obecnie sytuacja ulega zmianie, a krajowi ubezpieczyciele aktywnie rozwijają swoje oferty. Na przykład, PZU oferuje kompleksowe ubezpieczenie od ryzyk cybernetycznych i związanych z RODO, obejmujące zarządzanie incydentami, dostęp do ekspertów IT, public relations i kancelarie prawne.¹⁸ Również Warta aktywnie kieruje swoje produkty do dużych firm i MŚP, co świadczy o rosnącej dojrzałości i potencjale krajowego rynku.¹⁹

III. Zakres Ubezpieczenia Cybernetycznego: Struktura Polisy i Klauzule Krytyczne

Polisa cybernetyczna (Cyber Liability Insurance) jest unikalnym produktem na rynku ubezpieczeń ²⁰, zaprojektowanym do łagodzenia strat finansowych i odpowiedzialności związanych z incydentami cyfrowymi, takimi jak naruszenia danych, ataki ransomware czy awarie IT.¹ Zakres ten jest szeroki i zazwyczaj dzieli się na ryzyka własne (First-Party Coverage) oraz odpowiedzialność wobec osób trzecich (Third-Party Liability).

A. Ryzyka Własne (First-Party Coverage)

Są to bezpośrednie koszty ponoszone przez ubezpieczoną organizację w wyniku incydentu. Jest to rdzeń ochrony, który umożliwia szybkie odzyskanie sprawności operacyjnej.

Koszty Reagowania na Incydent i Odtworzenia Działania: Ochrona obejmuje pokrycie kosztów pracy informatyków, usług informatyki śledczej, odtworzenia danych i przywrócenia dostępu do systemów. Może to również obejmować zakup nowego sprzętu lub licencji.²¹
Wsparcie Kryzysowe i Reputacyjne (PR): Koszty zarządzania komunikacją kryzysową, które są niezbędne w celu ograniczenia długofalowych strat związanych z utratą wizerunku marki. Obejmuje to również monitoring wizerunku marki po incydencie.²¹
Zakłócenie Działalności (Business Interruption – BI): Odszkodowanie za utracone przychody lub zyski, wynikające z przestoju działalności spowodowanego cyberincydentem (np. awaria systemu ERP lub sklepu online).¹ Wiele nowoczesnych polis zawiera również klauzulę Dependent Business Interruption, pokrywającą straty powstałe w wyniku awarii kluczowego dostawcy usług cyfrowych (np. dostawcy chmury).²²
Wymuszenia Sieciowe i Okup (Ransomware): Pokrycie kosztów płatności okupu (jeśli jest to legalne i nie narusza przepisów dotyczących sankcji) oraz kosztów negocjacji. Polskie oferty, np. od PZU, standardowo przewidują taką ochronę.¹⁸

B. Odpowiedzialność Wobec Osób Trzecich (Third-Party Liability)

Ten zakres chroni firmę przed roszczeniami i zobowiązaniami prawnymi ze strony klientów, kontrahentów lub organów regulacyjnych.

Naruszenie Prywatności i Danych Osobowych: Pokrycie kosztów prawnych i potencjalnych odszkodowań wynikających z naruszenia danych osobowych lub bezpieczeństwa sieci.²² Kluczowe w kontekście RODO jest pokrycie kosztów powiadomienia osób, których dane wyciekły.²¹
Koszty Postępowań Regulacyjnych i Kary: Ochrona obejmuje koszty obsługi prawnej związanej z kontrolami i postępowaniami prowadzonymi przez organy nadzorcze (np. Urząd Ochrony Danych Osobowych – UODO). Pokrycie potencjalnych kar administracyjnych zależy od jurysdykcji i charakteru kary (o ile prawo na to zezwala).²¹
Online Media Liability: Ochrona przed roszczeniami dotyczącymi treści cyfrowych, w tym zniesławienia lub naruszenia praw autorskich w mediach online.²²

Unikalny charakter ubezpieczeń cybernetycznych polega na ich zdolności do pokrywania szerokiego spektrum ryzyka.²⁰ Polisa musi obejmować trzy zasadnicze kategorie strat: utratę własnych aktywów (first party risk), ryzyko utraty aktywów podmiotów powiązanych kontraktowo (second party risk), oraz odpowiedzialność wobec osób trzecich (third party risk).²⁴ Skutki incydentu cybernetycznego nie kończą się w momencie usunięcia złośliwego oprogramowania; charakteryzują się one wysokim potencjałem long tail risks, czyli rozciągania się w czasie, ze względu na silne współzależności systemowe.²⁴ Ta złożoność sprawia, że ocena i wycena cyberryzyka są znacznie trudniejsze niż w przypadku tradycyjnych polis.

Tabela II: Standardowy Zakres Ubezpieczenia Cybernetycznego (Taxonomy)

Rodzaj Ryzyka	Typ Pokrycia (PL/EU)	Implikacje dla Biznesu
First-Party (Koszty Własne)	System Restoration & Forensics	Szybki powrót do operacji; minimalizacja przestoju technologicznego.
First-Party (Koszty Własne)	Business Interruption (BI)	Ochrona przed utratą przychodów i zysków z powodu awarii IT.
Third-Party (Odpowiedzialność)	Liability for Data Breach & Privacy	Pokrycie kosztów prawnych, powiadomienia RODO, odszkodowania dla poszkodowanych.
Third-Party (Odpowiedzialność)	Regulatory Fines & Investigations	Koszty obsługi postępowań prowadzonych przez UODO/inne organy (jeśli ubezpieczalne).
Kwestie Specjalne	Network Extortion & Ransom Payments	Pokrycie okupu i negocjacji (zgodnie z przepisami dot. sankcji).
Źródła: ¹

IV. Underwriting: Wymogi Bezpieczeństwa jako Warunek Ochrony

A. Ewolucja Underwritingu i Model Partnerstwa

Ze względu na gwałtowny wzrost częstotliwości i dotkliwości cyberataków, underwriting przeszedł fundamentalną zmianę. Odszedł od prostej oceny wielkości firmy i branży, a skupił się na szczegółowej weryfikacji wdrożonych kontroli technicznych (Risk Control based Underwriting).⁵ Underwriterzy stanowią obecnie drugą linię audytu technicznego.⁶ W ten sposób, polisa cybernetyczna jest udzielana pod warunkiem udokumentowania odpowiednio wysokiego poziomu cyberhigieny.

Przedsiębiorstwa, które stosują odpowiednie mechanizmy kontroli ryzyka, są nagradzane stabilniejszymi warunkami i korzystniejszymi cenami. Analizy rynkowe sugerują, że wdrożenie i udokumentowanie kluczowych kontroli może prowadzić do oszczędności w wysokości 20–40% na składce ubezpieczeniowej.⁶ Oznacza to, że wyższa higiena cybernetyczna bezpośrednio przekłada się na mniejsze ryzyko finansowe dla ubezpieczyciela i lepsze warunki dla klienta, tworząc pozytywny mechanizm rynkowy.

B. Lista Minimalnych Wymagań (Minimum Controls Checklist)

Underwriterzy coraz częściej wymagają wdrożenia określonego zestawu minimalnych kontroli, które muszą być udokumentowane za pomocą zrzutów ekranu, eksportów danych z systemów zarządzania (RMM/PSA) lub szczegółowych kwestionariuszy.⁶

1. Multi-Factor Authentication (MFA) Wszędzie

MFA jest obecnie najważniejszym i najbardziej bezwzględnym wymogiem kwalifikacyjnym.⁶ Underwriterzy wymagają wdrożenia MFA dla:

Zdalnego dostępu do sieci (VPN, ZTNA).⁶
Dostępu do poczty elektronicznej (Email).⁶
Dostępu uprzywilejowanego (Privileged Access Management – PAM), w tym do kont administratorów.⁵

W Polsce, na przykład, warunki ubezpieczenia PZU nakładają obowiązek zabezpieczenia zdalnego dostępu do sieci uwierzytelnianiem MFA, jeśli roczny przychód ubezpieczonego przekracza 50 milionów PLN.²⁶ Narzędzia takie jak MFA Gap Calculator zostały zaprojektowane, aby pomóc klientom w samoocenie i udokumentowaniu wdrożeń MFA w różnych kategoriach infrastruktury cyfrowej, co świadczy o standaryzacji tego elementu w procesie oceny ryzyka.²⁵

2. Technologie Detekcji i Reagowania (EDR/XDR)

Konieczne jest wdrożenie systemów detekcji i reagowania na punkcie końcowym (EDR) lub rozszerzonej detekcji i reagowania (XDR) na wszystkich serwerach i stacjach roboczych.⁶ Systemy te zapewniają widoczność i zdolność do szybkiej izolacji zagrożeń, co minimalizuje czas przestoju i ogranicza straty w przypadku naruszenia bezpieczeństwa. Underwriterzy oczekują, że systemy te będą działać na 100% endpointów.⁶

3. Zarządzanie Odpornością Danych i Plan Reagowania

Kluczowe znaczenie dla zarządzania ryzykiem ransomware ma zdolność do szybkiego i kompletnego przywrócenia danych. Wymogi obejmują:

Offline/Immutable Backups: Kopie zapasowe muszą być niezmienne (immutable) lub izolowane od głównej sieci (tzw. air-gap), aby uniemożliwić ich zaszyfrowanie przez atakującego.⁶ W PZU wymaga się wykonywania kopii zapasowej danych do izolowanego środowiska co najmniej co 7 dni i testowania jej co najmniej co 365 dni.²⁶
Plan Reagowania na Incydenty (IR Plan): Organizacja musi posiadać aktualny plan reagowania na incydenty oraz regularnie (np. co 12 miesięcy) przeprowadzać ćwiczenia tabletop.⁶
Centralized Logging/Monitoring: Wdrożenie scentralizowanego logowania i monitorowania (np. SIEM) lub usługi Managed Detection and Response (MDR) zapewnia 24/7 triage i umożliwia szybsze prowadzenie dochodzeń kryminalistycznych.⁵

4. Zarządzanie Tożsamością Uprzywilejowaną (PAM) i Zdalny Dostęp

Underwriterzy zwracają szczególną uwagę na kontrolę dostępu do systemów krytycznych. Wymagane jest ograniczenie uprawnień administratora do minimalnej liczby użytkowników, a sam dostęp musi być chroniony przez MFA.²⁶

Powszechną czerwoną flagą w underwritingu jest udostępnianie protokołu RDP (Remote Desktop Protocol) na zewnątrz bez silnego zabezpieczenia.⁶ PZU wprost wymaga wyłączenia protokołu RDP na wszystkich punktach końcowych, chyba że są one chronione MFA.²⁶ Twardnienie dostępu zdalnego poprzez VPN lub ZTNA jest wymogiem minimalnym.

Tabela III: Krytyczne Kontrole Bezpieczeństwa Wymagane w Underwritingu (Minimalny Checklist)

Obszar Kontroli	Wymóg Underwritingowy	Minimalne Kryterium (Przykłady)
Dostęp i Tożsamość	MFA Wszędzie	Wymagane dla zdalnego dostępu, poczty i ról uprzywilejowanych.
Ochrona Endpointów	EDR/XDR	Wdrożony na 100% serwerów/stacji roboczych.
Odporność Danych	Offline/Immutable Backups	Kopie zapasowe izolowane od sieci, testowane kwartalnie/rocznie.
Zarządzanie Łatami	Patch Management (SLAs)	Instalacja krytycznych poprawek w ciągu 30 dni od wydania.
Dostęp Uprzywilejowany	PAM	Ograniczenie adminów, dostęp do kont uprzywilejowanych tylko przez MFA.
Źródła: ⁶

V. Wpływ Regulacji UE na Kształtowanie Ryzyka i Polis

Unijne ramy regulacyjne, zwłaszcza Dyrektywa NIS2 i Akt DORA, radykalnie podnoszą standardy cyberodporności i mają bezpośredni wpływ na warunki underwritingu i zakres odpowiedzialności cywilnej w Europie.

A. Rola EIOPA i Regulacyjne Ramy UE

EIOPA nie tylko promuje rozwój rynku, ale także aktywnie zarządza wyzwaniami, z którymi mierzą się ubezpieczyciele. Jedną z głównych przeszkód w zrównoważonym rozwoju rynku i dokładnym modelowaniu ryzyka jest brak wysokiej jakości, granularnych danych o incydentach na poziomie europejskim.²⁸ Ze względu na transgraniczny charakter cyberincydentów, dostępność danych jest kluczowa. EIOPA dąży do opracowania scentralizowanej, anonimizowanej bazy danych incydentów. Sugeruje się wykorzystanie i ujednolicenie danych zbieranych w ramach RODO (GDPR) oraz Dyrektywy NIS, choć należy pamiętać, że te ramy regulacyjne dają jedynie częściowy obraz ryzyka.²⁸

B. Dyrektywa NIS2 i Akt DORA – Nowy Reżim Cyberodporności

Wprowadzone przez UE przepisy DORA i NIS2 mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa cyfrowego podmiotów kluczowych i ważnych dla gospodarki.⁷ Chociaż oba mają podobne cele, różnią się charakterem prawnym i zakresem zastosowania.

DORA (Digital Operational Resilience Act): Jest to Rozporządzenie (Regulation (EU) 2022/2554), co oznacza, że obowiązuje bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich UE. Dotyczy głównie sektora finansowego (banki, ubezpieczyciele, dostawcy usług związanych z danymi) i nakłada rygorystyczne wymogi dotyczące odporności operacyjnej, testowania i zarządzania ryzykiem cyfrowym.⁷
NIS2 (Network and Information Security Directive 2): Jest to Dyrektywa, która wymaga transpozycji do prawa krajowego (np. w Polsce poprzez odpowiednie ustawy implementujące). Obejmuje ona podmioty kluczowe i ważne w sektorach krytycznych (energia, transport, zdrowie, infrastruktura cyfrowa, cyfrowi dostawcy).⁷

Wprowadzenie tych regulacji wzmacnia wymogi dotyczące należytej staranności w zakresie cyberbezpieczeństwa. Dla dostawców usług IT, którzy są częścią łańcucha dostaw dla podmiotów objętych NIS2/DORA, regulacje te znacznie zwiększają ryzyko odpowiedzialności cywilnej.²⁹ Klienci podlegający DORA i NIS2 będą wymagać od swoich krytycznych dostawców wdrożenia odpowiednich standardów cyberbezpieczeństwa, aby sami mogli spełnić wymogi zgodności.²⁹ W konsekwencji, ubezpieczenia cybernetyczne przekształcają się w kluczowy instrument zgodności (compliance), chroniący firmy przed znacznymi kosztami związanymi z roszczeniami klientów i potencjalnymi karami regulacyjnymi wynikającymi z zaostrzonej kontroli.

VI. Wyzwania Systemowe i Zrównoważony Rozwój Rynku

Trwały rozwój rynku ubezpieczeń cybernetycznych jest zagrożony przez trzy fundamentalne wyzwania, z którymi zmagają się ubezpieczyciele i reasekuratorzy: ryzyko akumulacji, problem Silent Cyber oraz brak klarowności w zakresie wykluczeń wojennych.

A. Zarządzanie Ryzykiem Akumulacji (Accumulation Risk)

Ryzyko akumulacji to wyzwanie wynikające z jednoczesnego wystąpienia strat u wielu ubezpieczonych na skutek pojedynczego, katastrofalnego zdarzenia systemowego. Jest ono potęgowane przez koncentrację dostawców usług IT (np. trzech dużych dostawców chmury) i współzależność podmiotów w łańcuchach dostaw.⁸ Ograniczona zdolność do uwzględnienia tego ryzyka jest kluczowym wyzwaniem w modelowaniu ekspozycji.⁸

Dla rynku reasekuracyjnego, który przenosi ryzyko z ubezpieczycieli, ryzyko akumulacji jest krytyczne. Osiągnięcie satysfakcjonujących warunków reasekuracyjnych i zwiększenie ogólnej pojemności ubezpieczeniowej na rynku to jedno z głównych wyzwań wskazanych przez analityków.¹⁴ Brak jasnych modeli oceny ryzyka akumulacji zagraża zdolności rynku do stabilnego wzrostu.

B. Problem Silent Cyber (Non-Affirmative Cyber Exposure)

Silent Cyber, czyli niepotwierdzone pokrycie ryzyka cybernetycznego (non-affirmative cyber exposure), odnosi się do sytuacji, w której szkody cybernetyczne są nieumyślnie pokrywane przez tradycyjne polisy (np. ubezpieczenie majątkowe lub OC ogólna), mimo że polisy te nie zostały wycenione ani zaprojektowane do zarządzania tą klasą ryzyka.⁸

Problem ten stanowi niebezpieczny, ukryty czynnik wzmacniający ekspozycję ubezpieczycieli.⁸ Polisy majątkowe często mają znacznie wyższe limity odpowiedzialności niż dedykowane polisy cybernetyczne. W przypadku katastrofalnego, systemowego ataku cybernetycznego, Silent Cyber może prowadzić do niekontrolowanej kumulacji strat, potencjalnie zagrażając stabilności finansowej ubezpieczycieli.⁸ Z tego powodu, organy nadzorcze, w tym EIOPA ⁹ i IAIS (Międzynarodowe Stowarzyszenie Nadzorów Ubezpieczeniowych) ⁸, wymagają od ubezpieczycieli zwiększenia klarowności sformułowań, aby ryzyko cybernetyczne było albo wyraźnie pokryte (affirmative), albo jednoznacznie wykluczone.

C. Wykluczenia Wojenne i Akty Państwowe

Klarowność klauzul jest również problematyczna w kontekście zdarzeń geopolitycznych. Delineacja między cyber „terroryzmem”, cyber „wojną” a cyber „wandalizmem” wciąż stanowi wyzwanie.⁸ W świetle rosnącego ryzyka ataków sponsorowanych przez państwa ¹, klauzule wykluczeń wojennych nabierają krytycznego znaczenia.

Większość dedykowanych polis cybernetycznych, które zawierają wykluczenie wojenne, zawiera jednocześnie carve-back (wyjątek od wykluczenia) dla cyberterroryzmu. Jednak ta klarowność rzadziej występuje w tradycyjnych polisach majątkowych. W przypadku, gdy ochrona cybernetyczna znajduje się w polisie tradycyjnej, klauzula wykluczenia wojennego może nie mieć carve-backu na terroryzm, co ponownie potęguje problem Silent Cyber i niejasności pokrycia.⁸

Kryzys Ubezpieczalności Okupu i Sankcji

Kwestie public policy dodatkowo komplikują zakres ochrony, zwłaszcza w zakresie pokrycia kosztów okupu (ransom payments) i kar administracyjnych. Na przykład, ubezpieczyciele stoją przed problemem sankcji międzynarodowych: wypłata okupu może zostać uznana za naruszenie sankcji, jeśli płatność trafi do podmiotów objętych restrykcjami, co w kontekście ransomware jest trudne do zweryfikowania.⁸ Ponadto, w niektórych jurysdykcjach, kary administracyjne lub cywilne nałożone za naruszenie RODO lub wymogów bezpieczeństwa mogą być prawnie nieubezpieczalne, w zależności od ich charakteru.⁸ W rezultacie, większość polis cybernetycznych warunkuje pokrycie okupu i kar tym, czy jest to dozwolone przez prawo.⁸ Ta niepewność prawna ogranicza wartość polisy w przypadku najczęstszych typów strat (ransomware).

VII. Trendy Rynkowe, Nisze i Przyszłość Ubezpieczeń Cybernetycznych

A. Transformacyjne Oddziaływanie Sztucznej Inteligencji (AI)

Sztuczna Inteligencja (AI) staje się kluczowym elementem kształtującym zarówno zagrożenia, jak i możliwości w branży ubezpieczeniowej. Z jednej strony, GenAI i uczenie maszynowe umożliwiają ubezpieczycielom uproszczenie przetwarzania roszczeń, personalizację produktów i precyzyjniejsze modelowanie ryzyka cybernetycznego, co prowadzi do tworzenia długoterminowej wartości przedsiębiorstwa.³⁰ Konsumenci są generalnie otwarci na te zmiany; 43% użytkowników ubezpieczeń nie ma nic przeciwko wykorzystywaniu narzędzi AI do ustalania wysokości składek.³¹

Z drugiej strony, AI wprowadza nowe, nieprzewidziane ryzyka, które niektórzy eksperci określają mianem „Nowego Silent Cyber”.²⁰ W miarę wzrostu zależności systemów od algorytmów, ubezpieczyciele będą musieli ocenić i rozwiązać problemy związane z uprzedzeniami algorytmicznymi oraz zapewnić przejrzystość podejmowania decyzji opartych na AI, co wymagać będzie nowych regulacji i klauzul ubezpieczeniowych.³⁰

B. Strategie Ekspansji Produktów na Nisze

Rynek cyberubezpieczeń aktywnie poszukuje nowych obszarów wzrostu poza dużymi korporacjami.

MŚP jako Niezaspokojony Popyt: Pomimo niskiej penetracji, sektor MŚP jest największą potencjalną niszą rynkową i jest uznawany za kluczowy dla przyszłej ekspansji globalnej składki.¹⁴ Osiągnięcie tego wymaga innowacyjnych rozwiązań rynkowych, które zlikwidują lukę w ochronie poprzez oferowanie pakietów skrojonych pod mniejszą cyberodporność, często łączących ubezpieczenie z obowiązkową implementacją podstawowych kontroli bezpieczeństwa.³
Osobiste Ubezpieczenia Cybernetyczne (Personal Cyber Insurance): Choć polisy korporacyjne dominują, badania Global Data wskazują na rosnące zainteresowanie konsumentów indywidualną ochroną cyberubezpieczeniową. Jest to obecnie nisza o mniejszej widoczności, ale stanowiąca wyraźną okazję dla ubezpieczycieli.³¹
Wyspecjalizowane Klauzule dla Dostawców Chmury: W związku z rosnącym ryzykiem awarii cyfrowego łańcucha dostaw i migracji danych do chmury, pojawiają się wyspecjalizowane produkty, takie jak ochrona przed utratą przychodów związaną z przerwami u dostawców chmurowych.¹ Rozwija się również segment rozwiązań ochronnych (np. Cloud XDR, File Security) powiązanych z ubezpieczeniami, mających na celu usprawnienie widoczności i ochrony danych w chmurze.³²

C. Integracja ESG i Cyberbezpieczeństwa

Czynniki ESG (Environmental, Social, Governance) coraz mocniej wnikają w strategie ubezpieczycieli. Ryzyko cybernetyczne jest integralnie związane z elementem Governance i Social, zwłaszcza w kontekście zarządzania danymi i zapewnienia ciągłości działania krytycznej infrastruktury. Oczekuje się, że w ciągu najbliższych 10 lat czynniki ESG będą coraz mocniej uwzględniane w polisach.³¹

VIII. Podsumowanie i Rekomendacje Strategiczne

Rynek ubezpieczeń cybernetycznych w Polsce i UE charakteryzuje się wysoką dynamiką wzrostu, równoważoną przez głębokie wyzwania strukturalne i regulacyjne. Aby zapewnić zrównoważony rozwój i skutecznie pełnić rolę kluczowego elementu cyberodporności, konieczne jest podjęcie skoordynowanych działań przez wszystkie zainteresowane strony.

A. Rekomendacje dla Ubezpieczycieli i Reasekuratorów

Eliminacja Silent Cyber: Priorytetem nadzorczym (zgodnie z zaleceniami EIOPA i IAIS) jest pilna konieczność eliminacji nieumyślnego pokrycia ryzyka cybernetycznego w tradycyjnych polisach (np. majątkowych) poprzez wprowadzenie jasnych i jednoznacznych klauzul wykluczających. Niezbędne jest również doprecyzowanie klauzul wojennych w polisach dedykowanych.⁸
Innowacyjny Underwriting i Dostęp do Danych: Należy inwestować w narzędzia oparte na AI i GenAI, które umożliwiają precyzyjne modelowanie ryzyka akumulacji i bardziej efektywne przetwarzanie roszczeń.³⁰ W perspektywie europejskiej kluczowe jest wsparcie inicjatyw mających na celu centralizację i anonimizację granularnych danych o incydentach, w tym poprzez efektywne wykorzystanie danych zebranych w ramach GDPR i NIS Directive.²⁸
Tworzenie Produktów dla MŚP: Konieczne jest opracowanie przystępnych cenowo, modułowych pakietów dla MŚP, które obligatoryjnie łączą ubezpieczenie z wdrożeniem podstawowych kontroli technicznych (MFA, backup, EDR). Taka strategia nie tylko otwiera największą niszę rynkową, ale również podnosi ogólną odporność łańcucha dostaw.³

B. Rekomendacje dla Dużych Przedsiębiorstw (CISO/CRO)

Priorytet Zgodności z Regulacjami: Wymogi NIS2 i DORA muszą być traktowane jako minimalna podstawa do zarządzania ryzykiem i podstawa do underwritingu.⁷ Inwestycje w dobrze wdrożony i regularnie testowany plan reagowania na incydenty (IR Plan + tabletop exercises) są niezbędne dla uzyskania pełnego pokrycia i najlepszych warunków polisy.⁶
Rygorystyczna Kontrola Łańcucha Dostaw: Należy wdrożyć rygorystyczne procedury zarządzania ryzykiem dostawców (Vendor Risk & Contract Hygiene). Wymaganie od kluczowych dostawców usług cyfrowych posiadania własnego, odpowiednio ustrukturyzowanego ubezpieczenia cybernetycznego jest koniecznością w obliczu ryzyka odpowiedzialności cywilnej wynikającego z NIS2 i DORA.⁶

C. Rekomendacje dla Sektora MŚP

Wdrożenie Minimalnych Kontroli: MŚP muszą priorytetowo wdrożyć MFA dla wszystkich form dostępu zdalnego i poczty elektronicznej, EDR oraz niezmienne (immutable) kopie zapasowe. Podjęcie tych działań nie tylko minimalizuje ryzyko utraty danych, ale także drastycznie zwiększa szanse na uzyskanie ubezpieczenia cybernetycznego i pozwala na obniżenie składek o 20-40%.⁶
Aktywne Zarządzanie Ryzykiem: Należy traktować proces underwritingu nie jako biurokratyczny wymóg, lecz jako audyt techniczny. Udokumentowanie i udowodnienie wdrożenia kontroli jest kluczowe dla uzyskania finansowego i operacyjnego wsparcia w przypadku kryzysu.⁵ Ubezpieczenie cybernetyczne zapewnia dostęp do niezbędnych ekspertów IT i prawnych w krytycznym momencie ataku.²¹

Cytowane prace

Cyber Insurance Coverage for Business | Allianz Commercial, otwierano: listopada 7, 2025, https://commercial.allianz.com/solutions/cyber-insurance.html
Ataki cybernetyczne wyzwaniem dla ubezpieczycieli | Obserwator Finansowy: Ekonomia | Gospodarka | Polska | Świat, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/rynki-finansowe/bankowosc/ataki-cybernetyczne-wyzwaniem-dla-ubezpieczycieli/
UE: MŚP wciąż w tyle za dużymi organizacjami w obszarze cyberbezpieczeństwa, otwierano: listopada 7, 2025, https://gu.com.pl/unijne-msp-wciaz-w-tyle-za-duzymi-organizacjami-w-obszarze-cyberbezpieczenstwa/
Demystifying Cyber Insurance | FERMA, otwierano: listopada 7, 2025, https://ferma.eu/wp-content/uploads/2025/10/Demystifying-Cyber-Insurance-todays-trends-tomorrows-challenges.pdf
Meet cyber insurance requirements | Imprivata, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.imprivata.com/solutions/meet-cyber-insurance-requirements
Cyber Insurance Requirements: Minimum Controls Checklist for SMBs & MSPs, otwierano: listopada 7, 2025, https://seedpodcyber.com/cyber-insurance-requirements-the-minimum-controls-checklist-for-smbs-msps/
NIS2 vs. DORA: differences and common misconceptions – activeMind.legal, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.activemind.legal/guides/nis2-dora/
Cyber Risk Underwriting – Identified Challenges and Supervisory …, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.iais.org/uploads/2022/01/201229-Cyber-Risk-Underwriting_-Identified-Challenges-and-Supervisory-Considerations-for-Sustainable-Market-Development.pdf
EIOPA publishes supervisory statements on exclusions related to systemic events and the management of non-affirmative cyber exposures, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.eiopa.europa.eu/eiopa-publishes-supervisory-statements-exclusions-related-systemic-events-and-management-non-2022-09-22_en
eiopa strategy on cyber underwriting – European Union, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.eiopa.europa.eu/document/download/93a2ea9c-6406-4f30-8453-989f3088c60e_en?filename=Cyber%20underwriting%20strategy%20February%202020&prefLang=fi
Cyber insurance – EIOPA – European Union, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.eiopa.europa.eu/browse/digitalisation-and-financial-innovation/cyber-insurance_en
Annual Report 2023-2024: Cyber insurance, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.insuranceeurope.eu/downloads/ar-2024-cyber-insurance/Cyber+insurance.pdf
Cyber Insurance Report – NAIC, otwierano: listopada 7, 2025, https://content.naic.org/sites/default/files/cmte-h-cyber-wg-2024-cyber-ins-report.pdf
Howden cyber raport Coming of Age, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.howdengroup.com/pl-pl/howden-cyber-raport-coming-age
Cyber Attacks Cost 4 EU Economies €307 Billion Amid Low Insurance Uptake – Captive.com, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.captive.com/news/cyber-attacks-cost-4-eu-economies-%E2%82%AC307-billion-amid-low-insurance-uptake
Ryzyko cybernetyczne jako wyzwanie dla branży ubezpieczeń w Polsce i na świecie1 – CEJSH, otwierano: listopada 7, 2025, https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.oai-journals-pan-pl-102470/c/oai-journals-pan-pl-102470_full-text_Fin._201_10_-17_2015-G.Strupczewski.pdf
ubezpieczenie od ryzyk cybernetycznych – Ubezpieczenie Cyber, otwierano: listopada 7, 2025, https://ubezpieczenieit.pl/blog/ubezpieczenie-cyber-wszystko-co-musisz-wiedziec
Ubezpieczenie od ryzyk cybernetycznych i związanych z RODO – PZU, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.pzu.pl/dla-firm-i-pracownikow/majatek-firmy-i-oc/majatek/ubezpieczenie-od-ryzyk-cybernetycznych
Ubezpieczenia dla firm – oferta ubezpieczeniowa – Warta, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.warta.pl/dla-firmy/
What makes the cyber insurance policy such a unique product?, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.cyberinsuranceacademy.com/blog/guides/what-makes-the-cyber-insurance-product-so-unique/
Ubezpieczenie cyber w praktyce | Brokerzy ubezpieczeniowi – Kancelaria brokerska Janowski i Wspólnicy, otwierano: listopada 7, 2025, https://janowski-wspolnicy.pl/ubezpieczenie-cyber-w-praktyce/
Cyber insurance – QBE, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.qbe.com/cyber
Ubezpieczenia od ryzyk cybernetycznych – CyberClue, otwierano: listopada 7, 2025, https://cyberclue.tech/ubezpieczenia-od-ryzyk-cybernetycznych/
Aspekty prawne ubezpieczenia cyber ryzyk, Prawo Asekuracyjne – Katarzyna Malinowska, otwierano: listopada 7, 2025, https://katarzynamalinowska.eu/wp-content/uploads/2021/02/Katarzyna-Malinowska-Aspekty-prawne-ubezpieczenia-cyber-ryzyk.pdf
Introducing: The MFA Gap Calculator – LoginTC, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.logintc.com/blog/introducing-the-mfa-gap-calculator/
Ubezpieczenie ryzyk cybernetycznych – PZU, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.pzu.pl/_fileserver/item/1559647
Cyber Insurance Coverage Checklist: 5 Security Items | Trend Micro (US), otwierano: listopada 7, 2025, https://www.trendmicro.com/en_us/research/22/h/cyber-insurance-coverage-checklist.html
Key messages on EIOPA’s cyber underwriting strategy – Insurance Europe, otwierano: listopada 7, 2025, https://insuranceeurope.eu/publications/1718/key-messages-on-eiopa-s-cyber-underwriting-strategy/download/Key+messages%20on%20EIOPA%E2%80%99s%20cyber%20underwriting%20strategy.pdf
NIS2 and DORA: What technology companies need to know – Chubb, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.chubb.com/benelux-en/businesses/resources/nis2-and-dora-what-you-need-to-know.html
Sześć trendów technologicznych w ubezpieczeniach na 2025 rok, które pozwolą pracować mądrzej – Deloitte, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.deloitte.com/pl/pl/services/consulting/research/szesc-trendow-technologicznych-w-ubezpieczeniach-na-2025-rok-ktore-pozwola-pracowac-madrzej.html
Global Data AI, ESG i cyber to tematy roku 2025 – Gazeta Ubezpieczeniowa – Portal, otwierano: listopada 7, 2025, https://gu.com.pl/global-data-ai-esg-i-cyber-to-tematy-roku-2025/
Co to jest ubezpieczenie od ryzyka cybernetycznego? | Trend Micro (PL), otwierano: listopada 7, 2025, https://www.trendmicro.com/pl_pl/what-is/cyber-insurance.html
Top 5 Cyber Insurance Companies to Work With – eSecurity Planet, otwierano: listopada 7, 2025, https://www.esecurityplanet.com/products/cyber-insurance-companies/

Źródło: Gemini by Google

Masz więcej pytań? Zapytaj naszego doradcę

Chcesz dowiedzieć się czy potrzebujesz ochrony w swoim biznesie lub masz inne pytania?

Napisz: info@cyberinsurance.pl lub wyślij informację przez formularz poniżej.

Umów bezpłatną diagnozę 20 min i połącz Cyber Protection™ z Cyber Safety™ w swojej firmie.

Dwie tarcze ochronne dla Twojej firmy